هورمون رشد:غلظت هورمون رشد در بافت هیپوفیزی15 -5  میلیگرم بر گرم یعنی بیشتر از غلظت سایر هورمونهای هیپوفیزی است. وزن مولکولی این هورمون 22 هزار دالتون است و دارای 191 اسیدآمینه است. این هورمون به وسيله خود پلاسما منتقل مي گردد. هورمون رشد به گیرنده غشای سلول های هدف متصل می شود،پیام آور ثانویه هورمون رشد مشخص نمی باشد.هورمون رشد سرعت انتقال اسیدهای آمینه به داخل سلولهای عضلانی را زیاد می‌کند و مستقیما نیز دارای اثر فعال کننده سنتز پروتئینهاست. در متابولیسم کربوهیدراتها ، هورمون رشد اثری مخالف انسولین دارد.کمبود ترشح هورمون رشد بویژه در دوران کودکی ، حائز اهمیت زیادی است زیرا سبب متوقف شدن رشد طبیعی کودک و کوتاه قدی (Dwarfism) می‌گرددافزایش ترشح هورمون رشد اگر در سنین کودکی رخ دهد یعنی در زمانی که هنوز انتهای اپی‌فیزی استخوانهای طویل بسته نشده‌اند. در این صورت استخوانهای طویل ، رشدی بیشتر از حالت طبیعی داشته و بیماری بلند قدی و یا غول پیکری یا (Gigantism) بروز می‌کند.

پرولاکتین :پروتئینی است با وزن ملکولی 23000 نقش اصلی آن تولید و ترشح شیر در غدد شیر ساز پستانها است، ولی در سلول های کبد ، کلیه ، غدد تناسلی و برخی نواحی دیگر بدن نیز گیرنده های پرولاکتینی شناسایی شده اند.

تومور سلول های سازنده پرولاکتین باعث مختل شدن عادت ماهیانه و ترشح شیر از پستان ها می گردند.ترشح خیلی زیاد هورمون در مرد سبب بزرگ شدن پستان ها و ضعف توان جنسی می گردد.

سوماتوماموتروپین جفتی:این هورمون دارای اثرات فیزیولوژی مشخصی در انسان نیست،گرچه در آزمایش با حیوانات،دارای اثرات شیرسازی،تحریک جسم زرد و اثرات متابولیسمی شبیه هورمون رشد می باشد..

LH  وFSH : شامل دیمرهای گلیکوپروتئینی α و β بترتیب با وزن ملکولی 34000 و 25520 می باشند. سنجش LH  وFSH به تشخیص یائسگی،نازایی و اختلال گنادها کمک می کنند.هورمون LH پس از پیوند با گیرنده خود،در سلول های جسم زرد تولید پروژسترون و در سلول های لیدیگ بیضه ها تولید تستوسترون را تحریک می نماید .FSH  در زنان باعث رشد فولیکول دوگراف و تولید استروژن می شود و در مردان تحریک کننده تکامل اسپرم هاست.

هورمون HCG:این هورمون در سلول های سن سیتیوتروفوبلاست جفت ساخته می شود و در خون و ادرار با فاصله کوتاهی پس از لانه گزینی تخم بالا می رود.

TSH : یک گلیکوپروتئین با وزن ملکولیKD 28 است که شامل دو زیرواحد α و β است.این هورمون در پلاسما حل شده ونیازی به پروتئین های ناقل ندارد و به گیرنده غشای سلول های هدف متصل می شود،پیام آور ثانویه هورمون TSH،cAMP است.TSH تحریک کننده سنتز و ترشح هورمون های تیروئیدی است و اعمال زیر را انجام می دهد:

1.       برداشت ید توسط غده تیروئید

2.       ادخال ید در ریشه های تیروزین تیروگلوبین

3.       تجزیه تیروگلوبین و ایجاد T و T

4.       ترشح T و T

TSH در هیپوتیروئیدی اولیه،تیروئیدیت و آژنزی تیروئید افزایش می یابد ودر هیپوتیروئیدی ثانویه و بیماری های هیپوفیز کاهش می یابد.

β-LPH:این پپتید از 99 اسیدآمینه انتهای کربوکیسیل POMC تشکیل شده است.این هورمون موجب لیپولیز و تحرک اسیدهای چرب می شود.اثرات فیزیولوژیک آن بسیار ناچیز است ولی در کنترل خصوصیات رفتاری،تنظیم حرارت بدن و فشار خون و انقباض عضلات اندام های تناسلی نقش دارد.

α-MSH:از 13 اسیدآمینه N ترمینال ACTH ساخته شده و در ایجاد پیگمانتاسیون،رشد و فعالیت سلول های سروتولی بیضه و رفتارهای جنسی موثر است.MSH از طریق توزیع دانه های داخل سلولی ملانین، ملانوژنز را در بعضی گونه ها تحریک می کند و موجب تیره شدن پوست می شود.افراد مبتلا به آدیسون،بعلت افزایش فعالیت MSH پلاسما دچار هیپرپیگمانتاسیون هستند.

ACTH : یک پلی پپتید تک زنجیره ای متشکل از 39 اسید آمینه است که رشد و فعالیت قشر آدرنال راتنظیم میکند .این هورمون در پلاسما حل شده ونیازی به پروتئین ناقل ندارد. پیام آور ثانویه هورمون ACTH،cAMP است.این هورمون سنتز و آزاد شدن استروئیدهای آدرنال را از طریق تشدید تبدیل کلسترول به پروگننولون افزایش می دهد. ترشح زیاد ACTH از منشا هیپوفیزی یا از منشا سلول های سرطانی خارج از هیپوفیز موجب بروز سندرم کوشینگ می گردد وکاهش ترشح آن در اثر عفونت،تومور و انفارکتوس هیپوفیز ایجاد می شود.

   غده هیپوفیز

هیپوفیز غده‌ای بسیار فعال است و در گستره وسیعی هورمونهای مختلف را تولید می‌کند. چون فعالیت ترشحی دیگر غده‌های بدن را تنظیم می‌کند به نام فرمانده غده‌ها خوانده می‌شود. هیپوفیز دارای دو ناحیه اصلی از دو منشا مختلف است :ناحیه آدنوهیپوفیز که از اکتودرم دهانی در جنین منشا می‌گیرد و دارای بخشهایی مانند بخش لوله‌ای ، لوب پیشین و بخش میانی است و نوروهیپوفیز که منشا اکتودرم عصبی در جنین است و شامل ساقه عصبی (ساقه قیفی) ، برآمدگی میانی لوب پسین است.هيپوفيز يكي از مهم‌ترين غدد بدن به شمار مي‌رود كه تعدادي هورمون ترشح مي‌كند. اين هورمون‌ها داراي علمكردهاي بسيار مهمي در بدن مي‌باشند و نبود آنها مشكلات زیادي برای فرد ايجاد مي‌كند.قسمت پیشین هیپوفیز ، مهمترین و بزرگترین قسمت هیپوفیز است. این بخش قدامی در انسان 70 درصد وزن غده را تشکیل می‌دهد و محل سنتز و ترشح چندین هورمون است که بیشتر عمل تحریک و تنظیم ترشحات سایر غدد درون ریز را به عهده دارند و به همین جهت آنها هورمونهای محرک (Stimulating hormone) می‌نامند. هورمون پرولاکتین یا لاکتوژن و هورمون رشد یا سوماتوتروپین هورمون ، از مهمترین هورمونهای بخش قدامی هیپوفیز هستند.هورمون های هیپوفیز قدامی و جفتی را می توان براساس نحوه سنتز و نوع پیامبر دوم به سه گروه تقسیم کرد:

1.       گروه هورمون رشد که شامل پرولاکتین و سوماتوماموتروپین جفتی نیز می باشد.

2.       گروه گلیکوپروتئین ها مانند هورمون محرک فولیکولی(FSH) و هورمون محرک جسم زرد(LH) و هورمون محرک تیروئید(TSH) و هورمون گنادوتروپین جفتی(HCG)

3.       گروه هورمون هایی که از خانواده پپتید معروف به پروپیوملانوکورتین(POMC) می باشند, شامل ACTH,LPH,MSH

نحوه عملکرد هیپوتالاموس و هیپوفیز قدامی

هیپوفیز قدامی با تولید هورمونهای محرک به هورمونهای هیپوتالاموسی موجود در گردش خون ، پاسخ می‌دهند. این پلی‌پپتیدها رده بعدی غدد آندوکرین شامل قسمت قشری غدد فوق کلیوی ، غده تیروئید ، تخمدان و بیضه‌ را فعال می‌نمایند. به دنبال تحریک این غدد ، هورمونهای اختصاصی آنها وارد گردش خون شده و به گیرنده‌های هورمونی موجود در روی یا داخل سلولهای هدف ، متصل می‌گردند.

گروه هورمون رشد

این هورمون ها از نظر ساختمانی پپتیدهای مشابهی می باشند که دارای 190 تا 199 اسیدآمینه هستند،تعدادی از ردیف های اسیدآمینه در هر سه آن ها مشترک و هر کدام دارای یک ریشه تریپتوفان و دو اتصال دی سولفور می باشند.بخاطر این شباهت ها عجیب نیست که این هورمون ها از نظر خواص ژنی وجوه مشترکی داشته باشند و از نظر خواص فیزیولوژی نیز خاصیت زیاد کردن رشد بدن و تحریک عمل شیرسازی در هر سه آنها دیده می شود.

پرولاکتین :پروتئینی است با وزن ملکولی 23000 که توسط هیپوفیز قدامی ساخته می شود. نام های دیگر این هورمون لاکتوژن ، ماموتروپ یا لاکتوتروپ می با شد. نقش اصلی آن تولید و ترشح شیر در غدد شیر ساز پستانها است، ولی در سلول های کبد ، کلیه ، غدد تناسلی و برخی نواحی دیگر بدن نیز گیرنده های پرولاکتینی شناسایی شده اند. نقش آن در مردان شناخته شده نیست ولی میزان این هورمون در خون زنان بیشتر از مردان است. در دوره حاملگی مقدار هورمون در خون زنان بشدت افزایش می یابد و دو تا سه هفته پس از زایمان به حد طبیعی باز می گردد. مکیدن پستان باعث تحریک ترشح پرولاکتین و ادمه ترشح آن می گردد. به نظر می رسد پرولاکتین در بروز میل جنسی نیز نقش داشته باشد و به همین دلیل گاهی آن را هورمون عشق (Love hormon ) می نامند.

    ترشح هورمون تحت تاثیر دو فاکتور آزاد کننده و مهار کننده هیپوتالاموسی کنترل می شود که تاثیر فاکتور مهار کننده بیشتر از فاکتور آزادکننده است.مقدار ترشح هورمون در شبانه روز حالت نوسانی دارد و در طول شب بیشتر از روز است.همچنین مکیدن پستان ها ، تحریک نوک پستان توسط جنس مخالف ، مقاربت ، استرس ، هیپوگلیسمی ( کاهش قند خون ) و فعالیت شدید بدنی در زنان ترشح هورمون را افزایش می دهد. ترشح هورمون های استروژنی قبل از بلوغ و در دوران آبستنی و همچنین هورمون رشد و انسولین و بعضی از هورمون های غدد آدرنال در رشد پستان ها و افزایش غدد شیر ساز پستان  دخالت دارند.

تومور سلول های سازنده پرولاکتین باعث مختل شدن عادت ماهیانه و ترشح شیر از پستان ها می گردند.ترشح خیلی زیاد هورمون در مردسبب بزرگ شدن پستان ها و ضعف توان جنسی می گردد.

سوماتوماموتروپین جفتی:این هورمون دارای اثرات فیزیولوژی مشخصی در انسان نیست،گرچه در آزمایش با حیوانات،دارای اثرات شیرسازی،تحریک جسم زرد و اثرات متابولیسمی شبیه هورمون رشد می باشد.احتمال داده می شود این هورمون دارای نقشی در ادامه رشد جنین باشد.

نحوه تنظیم سنتز و ترشح هورمون رشد    

غلظت هورمون رشد در بافت هیپوفیزی 15-5 میلیگرم برگرم یعنی بیشتر از غلظت سایر هورمونهای هیپوفیزی است. وزن مولکولی این هورمون 22 هزار دالتون است و دارای 191 اسیدآمینه است. همانند بیشتر هورمونهای هیپوفیزی ترشح هورمون رشد ، حالت یک جریان دائمی و یکنواخت را ندارد، بلکه به صورت جریانات ضربانی (Pulsatile) انجام می‌پذیرد. میزان ترشح این هورمون تحت تاثیر تحریکات عصبی و خواب و بیداری می‌باشد. بطوریکه غلظت پلاسمایی این هورمون ، ممکن است در ظرف چند دقیقه 10 برابر شود.
بیشترین افزایش هورمون در پلاسما مدت کوتاهی پس از به خواب رفتن رخ می‌دهد. عوامل موثر در ترشح هورمون رشد عباتند از: شوک وتنشهای عصبی ، درد ، سرما ، عمل جراحی ، گرسنگی ، هیپوگلسیمی ، ورزش ، خوردن غذاهای پروتئینی و بالاخره اسید آمینه آرژینین . شوکهای عصبی از طریق تاثیر کوتاکولامینها بر روی هیپوتالاموس موجب زیاد شدن ترشح هورمون می‌گردند.
زیرا به هنگام وقوع شوک عصبی، هیپوگلیسمی ، گرسنگی و خواب، هورمون رشد از یک سو با بکار انداختن واکنشهای لیپولیز مقدار بیشتری اسیدهای چرب آزاد را به سلول می‌رساند و از سوی دیگر ورود اسیدهای آمینه به داخل سلول را زیاد می‌کند (واکنشهای نوسازی گلوکز) ، تا به این ترتیب از مصرف گلوکز جلوگیری نموده و آن را برای نیازهای سلولهای مغزی حفظ کند.

 غلظت گلوکز در سلولهای ترشح کننده هورمون آزاد کننده هورمون رشد در هسته هیپوتالاموس ، عامل اصلی در تنظیم هورمون رشد می‌باشد. تجربه نشان می‌دهد که ترکیبات مشابه گلوکز (2- دزاکسی گلوکز) که از عوامل مهارکننده واکنشهای گلیکولیز بوده و باعث افزایش غلظت گلوکز در خون می‌شوند، ترشح

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: